เอกลักษณ์และมนต์เสน่ห์ของกาแฟบนดินแดนต่างๆ

รสชาติกาแฟที่แตกต่างขึ้นอยู่กับหลายปัจจัยไม่ว่าจะเป็น พันธุ์กาแฟ, ชนิดของดินที่ปลูก, ภูมิอากาศ, ระดับความสูงของพื้นที่ปลูก, การบำรุง, วิธีเก็บเกี่ยว, กรรมวิธีแปรรูป, วิธีคั่วและสูตรการผสมเป็นแบบฉบับของแต่ละที่ ทำให้ได้กาแฟมีรสชาติเฉพาะ

พื้นที่ปลูกกาแฟหลัก ๆ สามแห่งได้แก่ แถบละตินอเมริกา และหมู่เกาะคาริบเบียน, คาบสมุทรอาราเบียและแอฟริกา, อินโดนีเซีย

เรามาทำความรู้จักรสชาติและเอกลักษณ์เฉพาะตัวของกาแฟในแต่ละที่กันเถอะ

แอฟริกาและคาบสมุทรอาราเบีย

กาแฟจากพื้นที่ปลูกแถบนี้ มีลักษณะพิเศษโดเด่น นั่นคือ เมล็ดแห้ง, เป็นกรด, ให้กลิ่นแบบไวน์, มีรสชาติคล้ายช็อกโกแลต และผลไม้มีกลิ่นแรง

เยเมน

อาราเบียนมอคคา ปลูกบนภูเขาทางตอนเหนือของเยเมน นับเป็นหนึ่งในพันธุ์กาแฟที่เก่าแก่พันธุ์หนึ่งของโลก มีการปลูกสืบต่อกันมานานมาก และเป็นหนึ่งในพันธุ์ที่ดีที่สุดด้วย กาแฟชนิดนี้เพาะปลูกและแปรรูปด้วยวิธีการแบบเดิมมาหลายศตวรรษ โดยปลูกตามไหล่เขาและทำให้แห้งตามธรรมชาติ ไม่มีการใช้สารเคมีในกรรมวิธีการผลิต มอคคาเป็นกาแฟที่มีรสชาติเข้มข้นในระดับกลางไปจนถึงระดับที่เข้มข้นที่สุด มีความเป็นกรดอย่างดี รส และ กลิ่น คล้ายช็อกโกแลต มีชื่อเรียกในท้องตลาดสองชื่อที่เป็นที่รู้จักกันดีของกาแฟพันธุ์นี้คือ มัตตาริ (Mattari) และ ซานานิ (Sanani) ซานานิ มอคคา มีรสเปรี้ยวแบบป่าและมีกรดผลไม้ ส่วน มัตตาริ มอคคา เป็นที่รู้กันดีว่ามีระดับความเข้มข้นสูงและมีกลิ่นรสคล้ายช็อกโกแลต

เอธิโอเปีย

เอธิโอเปียเป็นบ้านเกิดของต้นกาแฟพันธุ์ อาราบิก้า ในเอธิโอเปียตะวันออก ต้นกาแฟปลูกอยู่ที่ความสูงระดับ 5,000 และ 6,000 ฟุต เป็นไร่ขนาดเล็ก ๆ ที่ผืนดินมีความอุดมสมบูรณ์ กาแฟเหล่านี้ บางทีถูกเรียกว่า ลองเบอร์รี่ฮาร์รา (Longberry Harrar : เมล็ดใหญ่), ช็อทเบอร์รี่ฮาร์รา (Shortberry Harrar: เมล็ดเล็กกว่า), หรือมอคคาฮาร์รา (Mocha Harrar) ซึ่งปลูกด้วยวิธีง่าย ๆ ขั้นตอนต่าง ๆ การแปรรูปเป็นไปตามแบบอย่างเดิมที่ปฏิบัติต่อ ๆ กันมาด้วยวิธีตากแห้ง และแน่นอนเป็นไปตามธรรมชาติ

เอธิโอเปียร์ฮาร์รา

มีลักษณะพิเศษเฉพาะเป็นแบบฉบับของตัวเองด้วยกลิ่นและรสแบบไวน์บลูเบอร์รี่เข้มข้น มีความชื้นสูง

เอธิโอเปียตะวันออก

แปรรูปกาแฟแบบเปียกมีความเข้มข้นสูง กลมกล่อม และทิ้งรสชาติเข้มข้นหอมกรุ่นติดปลายลิ้นได้นาน

เอธิโอเปียใต้

แปรรูปกาแฟแบบเปียก ซึ่งเป็นกรดผลไม้ที่มีกลิ่นแรง กาแฟพันธุ์นี้มักจะเป็นที่รู้จักกันในนามของเมืองที่ผลิตขึ้น อย่างเช่น ซิดาโม (Sidamo) หรือเรียกตามเทอมอย่าง เอธิโอเปียน แฟนซีส์ (Ethiopian Fancies) เอธิโอเปียน เอส เตต โกรน (Ethipian Estate Grown) กาแฟที่มีชื่อเสียงที่สุดของแถบนี้ คือ กาแฟ เยอร์กาเชฟ (Yirgacheffe) ซึ่งมีกลิ่นและรสชาติเยี่ยมอย่างผลไม้ มีรสนุ่ม มีรสชาติใกล้เคียงกับเมนทอง กาแฟชนิดนี้เป็นที่ต้องการของคอกาแฟชาวอเมริกัน

เคนยา

เคนยา พยายามที่จะทำให้กาแฟทุก ๆ เมล็ดมีคุณภาพมาตรฐานเพื่อการส่งออก กาแฟทั้งหมดปลูกในไร่ขนาดเล็ก และผู้ปลูกได้รับผลตอบแทนสูงจากคุณภาพของกาแฟที่ได้ พื้นที่หลักครอบคลุมจากทางใต้ของเทือกเขาเคนยา ที่ความสูงระดับ 17,000 ฟุต ไปจนถึงเมืองหลวงไนโรบี กาแฟของเคนยาแปรรูปแบบเปียก โดยขนาดของเมล็ดกาแฟ AA เป็นเครื่องหมายของเมล็ดกาแฟที่ใหญ่ที่สุด ตามด้วย A และ B กาแฟดีที่สุดของเคนยา เรียกว่า เอสเตต เคนยา (Estate Kenya) มีราคาถึงสองเท่าของ AA โดยทั่วไป แต่ก็คุ้มกับราคา ด้วยความเข้มข้นของรสชาติที่สูงมาก ภาวะความเป็นกรดอย่างไวน์ที่น่ามหัศจรรย์ มีกลิ่นและรสชาติหอมเหมือนแบล็คเคอร์เรนท์ ทำให้เอสเตต เคนยาเป็นหนึ่งในกาแฟที่ดีที่สุดในโลก

แทนซาเนีย

กาแฟของแทนซาเนียส่วนใหญ่ปลูกใกล้ชายแดนของเคนยา บนเนินเขาคิริมานจาโร และบางครั้งจะถูกเรียกว่า คิริมานจาโร (Kilimanjaro) โมชิ (Moshi) หรือ อาราซชา (Arusha) กาแฟอื่น ๆ ปลูกไกลออกไปทางตอนใต้ระหว่างแถบทะเลสาบ แท็งกานียิคาและทะเลสาบนยาซา มักจะเรียกว่า มบียา (Mbeya) ตามชื่อของเมืองหรือเรียกว่า ปารี (Pare) อันเป็นชื่อที่เรียกตามท้องตลาด กาแฟทั้งหมดแปรรูปแบบเปียก และคัดเกรดตามขนาดเกรดที่สูงที่สุดคือ AA ตามด้วย A และ B กาแฟแทนซาเนียมีลักษณะเฉพาะ ตรงที่มีภาวะความเป็นกรดแบบไวน์ มีความเข้มข้นตั้งแต่ระดับกลางไปจนถึงเข้มข้นที่สุด

อูกันดา

กาแฟส่วนใหญ่ที่ผลิตในอูกันดา คือ โรบัสต้า และมักใช้สำหรับการผลิตกาแฟสำเร็จรูป ทั้งนี้อูกันดายังผลิตอาราบิก้าพันธุ์ดี ที่เรียกว่า บูกิชู (Bugishu) หรือ บูกิซู (Bugisu) เพาะปลูกทางตะวันตกของเนินเขาเมาท์เอลกอน ชายแดนเคนยา กาแฟชนิดนี้จะมีภาวะความเป็นกรดแบบไวน์ มีกลิ่นรสคล้ายกาแฟเคนยาแต่มีความเข้มข้นน้อยกว่า

ซิมบับเว

เป็นไร่ขนาดกลาง คุณสมบัติของกาแฟด้อยกว่าของเคนยา มีกรดและความเข้มข้นน้อยกว่า กาแฟที่ดีที่สุดมาจากพื้นที่ที่เรียกว่า ชิบปินกา

อินเดีย

กาแฟที่ผลิตในอินเดียมีลักษณะคล้ายกับกาแฟที่ผลิตในอินโดนีเซียมากกว่ากาแฟที่มาจากแอฟริกาหรือคาบสมุทรอาราเบีย กาแฟที่ดีของอินเดียปลูกในรัฐคานัตกา ( ชื่อเดิม คือ ไมซอร์) เคราลา และทมิฬนาดู (มาดราส)

ละตินอเมริกาและอาราเบีย

กาแฟที่ผลิตในพื้นที่แถบนี้มีลักษณะเด่น คือ มีความเข้มข้นน้อย เรียบง่ายไม่ซับซ้อน มีภาวะความเป็นกรดแบบฉุนเฉียว กาแฟแบบนี้ทำให้เรารู้สึกถึงกลิ่นรสที่ให้ความกระปรี้กระเปร่ามีชีวิตชีวา เมื่อดื่มแล้วจะรู้สึกปลอดโปร่งและสดชื่น

เม็กซิโก

เม็กซิโกผลิตกาแฟพันธุ์ธรรมดา ๆ เป็นจำนวนมาก ส่วนใหญ่จะใช้สำหรับกาแฟคั่วและผสมแบบเข้มพื้นที่เฉลี่ยส่วนใหญ่ที่ใช้ในการผลิตอยู่บริเวณพื้นที่ราบต่ำของรัฐเวราครูซ แต่บริเวณภูเขาใกล้เมือง คัวเตเปค (Coatepec) ได้ผลิตกาแฟรสเยี่ยมที่เรียกว่า อัลทูร่า คัวเตเปค (Altura Coatepec) กาแฟชนิดนี้รสนุ่ม ชิมแล้วจะรู้สึกคล้ายถั่วคั่ว รสชาติเหมือนช็อกโกแลตออกเปรี้ยว อัลทูร่า โอริซาบา (Altura Orizaba), และ อัลทูร่า ฮัวตัสโก (Altura Huatusco) เป็นอีกกาแฟดีของเวราครูซ ส่วนรัฐวาฮ็อคคาบริเวณภูเขาตอนกลางก็มีกาแฟดี เช่น วาฮ็อคคา พลูม่า (Oaxaca Pluma), วาฮ็อคคา (Oaxaca), ชิอาปาส (Chiapas) ใกล้ชายแดนกัวเตมาลา ผลิตกาแฟ ทาปาชูล่า (Tapachula) เป็นกาแฟที่มีชื่อเสียง โดยเฉลี่ยกาแฟทั้งหมดนั้นแปรรูปแบบเปียก

กัวเตมาลา

กาแฟที่ดีระดับโลกหลายชนิดผลิตจากที่ราบสูง ตอนกลางของกัวเตมาลา ที่มีชื่อเสียงที่สุด ได้แก่ อันติกัว (Antigua) โคบัน (Coban) และ ฮูฮุเตนังโก (Huehuetenango) กาแฟกัวเตมาลาที่มีคุณภาพสูง ๆ แปรรูปแบบเปียก มีภาวะความเป็นกรดสูง ความเข้มข้นปานกลาง รสชาติแบบควันเครื่องเทศ และช็อกโกแลต

เอล ซัลวาดอร์

กาแฟซัลวาดอเรียน รสนุ่ม กลมกล่อม เข้มข้นระดับปานกลาง เป็นกรดฉุนเฉียว และมีรสหวานเจือ กาแฟซัลวาดอเรียน เกรดดีที่สุดปลูกที่ความสูงมากกว่า 2,000 ฟุต เอล ซัลวาดอร์ผลิตกาแฟธรรมชาติชั้นเยี่ยมภายใต้ยี่ห้อ พิพิล (Pipil) กาแฟทั้งหมดแปรรูปแบบเปียก

นิคารากัว

กาแฟของที่นี่แปรรูปแบบเปียก แถบจิโนเตกาและมาตากัลป์ปา มีทั้งอ่อนและเข้มปานกลาง เป็นกรดพอประมาณ ต้นกาแฟของนิคารากัวให้เมล็ดกาแฟที่มีขนาดใหญ่ มีความเป็นกรด รสเค็ม เมื่อชงเข้มข้นมาก

คอสตาริกา

ที่มีชื่อเสียงโด่งดังคือ ซาน มาร์คอส ดิ ทาร์ราซู (San Marcos di Tarrazu), เตรส์ ริโอส์ (Tres Rios), เฮริเดีย (Heredia ) และ อลาฮูล่า (Alajuela) กาแฟแปรรูปแบบเปียก เข้มข้นสูง หวาน รสชาติเข้มเต็มที่และมีความเป็นกรดที่น่าพอใจ กาแฟที่ปลูกสูงกว่า 3,900 ฟุต เรียกว่า สตริคลี ฮาร์ดบีน (strictly hard bean) ในขณะที่กาแฟที่เติบโตที่ระดับความสูงระหว่าง 3,300 ถึง 3,900 ฟุต เรียกว่า กูด ฮาร์ดบีน (good hard bean) กาแฟคอสตาริกา มักจะได้ชื่อตามสถานที่ที่แปรรูป หนึ่งในบรรดากาแฟที่มีชื่อเสียงที่สุด ก็คือ ลา มินิต้า (La Minita)

ปานามา

กาแฟที่ผลิตในปานามามีรสหวาน สดชื่นและกลมกล่อม คล้ายกับกาแฟในพื้นที่ เตรส์ รีโอส์ ของคอสตาริกา มักจะถูกใช้เพื่อการผสม

จาไมก้า

จาไมก้าเป็นบ้านของ จาไมกัน บลูเมาเท่น เป็นกาแฟชั้นเยี่ยม มีกลิ่นหอมแบบถั่วคั่ว เป็นกรดฉุนเฉียว มีรสชาติคล้ายซุปเนื้อวัว จาไมกัน ไฮเมาเท่น จะปลูกที่ระดับต่ำหว่าและมีคุณภาพด้อยกว่า จาไมกัน บลูเมาเท่น กาแฟทั้งสองชนิดแปรรูปแบบเปียก

สาธารณรัฐโดมินิกัน, ไฮติ, คิวบา และ เปอร์โตริโก

กาแฟจากประเทศเหล่านี้ปลูกที่ระดับความสูงพอประมาณ รสเข้ม มีความเป็นกรดไม่รุนแรง รสชาติไม่ซับซ้อน เหมาะสำหรับกาแฟเอสเปรสโซผสมคั่วแบบเข้ม (dark-roasted espresso blends) แปรรูปแบบเปียก ซิบาว (Cibao), โอโคว (Ocoa), บาราโฮน่า (Barahona), และ บานี่ (Bani) เป็นสี่ชื่อหลักของกาแฟจากสาธารรัฐโดมินิกัน

โคลัมเบีย

โคลัมเบียผลิตกาแฟให้แก่โลกร้อยละ 12 มากที่สุดเป็นอันดับที่สองรองจากบราซิล กาแฟโคลัมเบีย ส่วนใหญ่มีคุณภาพสูง ไร่กาแฟอยู่บนพื้นที่ระดับสูง แปรรูปแบบเปียก แนวเขาสามลูกที่เรียกว่า คอร์ดิลเลอราส์ แบ่งโคลัมเบียออกเป็นสามส่วนจากเหนือไปสู่ใต้ คอร์ดิลเลอราส์ภาคกลางและตะวันออกผลิตกาแฟที่ดี ที่มีชื่อเสียงที่สุดในคอร์ดิลเลอราส์ ตอนกลาง คือ มีเดลลิน (Medellin), อาร์มีเนีย (Armenia), มานิซาเลซ (Manazales) เรียกชื่อตามเมืองที่ขาย มีเดลลิน เป็นกาแฟที่มีชื่อเสียงที่สุดมีความเข้มข้นสูง กลิ่นและรสรุนแรง มีความเป็นกรดปานกลาง อาร์มีเนียและมานิซาเลซ เข้มข้นมีความเป็นกรดน้อยก่วา ในอเมริกากาแฟทั้งสามชนิดอาจขายรวมกันในชื่อ MAM ที่คอร์ดิลเลอราส์ตะวันออก โบโกตา (Bogota) และ บูคาราแมงกา (Bucaramanga) เป็นกาแฟที่มีชื่อเสียงที่สุด โบโกตาถือว่าเป็นกาแฟที่ดีที่สุดของโคลัมเบีย มีกรดน้อยกว่ามีเดลลิน แต่มีความกลมกล่อมและเต็มไปด้วยกลิ่นรสที่ดี ส่วนบูคาราแมงกา มีระดับของกรดต่ำแต่เข้มข้นและมีกลิ่นหอม

เวเนซูเอลา

กาแฟคุณภาพสูงที่สุดปลูกทางภาคตะวันตกของประเทศ ใกล้กับชายแดนโคลัมเบีบ กาแฟที่รุ้จักกันในชื่อ มาราซคิอาโบส (Maraciabos) มาจากชื่อท่าที่กาแฟถูกส่งออก ในบรรดามาราซคิอาโบส กาแฟที่มีชื่อเสียงที่สุดได้แก่ คูคุตา (Cucuta), เมริกา (Merida), ทรูจิลโล (Trujillo) และ ทาชิรา (Tachira) กาแฟที่ปลูกบนภูเขาทางภาคตะวันออก เรียกว่า คาราคัส (Caracas) ตามชื่อเมืองหลวงกาแฟเวเนซูเอลา แตกต่างจากกาแฟอื่น ๆ ในพื้นที่แถบนี้ตรงที่มีความเป็นกรดต่ำกว่ามาก